Παιδιά μου, αυτά σας τα γράφω για να σας προτρέψω να μην αμαρτάνετε. Αν κάποιος όμως αμαρτήσει, έχουμε συνήγορο κοντά στον Πατέρα τον δίκαιο Ιησού Χριστό. Αυτός θυσιάστηκε για να μας ελευθερώσει από τις αμαρτίες μας, και μάλιστα θυσιάστηκε όχι μόνο για τις δικές μας αμαρτίες, αλλά και όλου του κόσμου. Το βέβαιο κριτήριο πως τον έχουμε γνωρίσει είναι ότι τηρούμε τις εντολές του. Όποιος λέει “τον γνώρισα”, δεν τηρεί όμως τις εντολές του, είναι ψεύτης· δε λέει την αλήθεια. Όποιος όμως υπακούει στο λόγο του, ασφαλώς αυτός αγαπάει το Θεό με όλη του την καρδιά. Μόνο έτσι έχουμε τη βεβαιότητα πώς είμαστε ενωμένοι μαζί του. Όποιος λέει πως μένει σταθερά ενωμένος μαζί του οφείλει να ζει όπως ακριβώς έζησε εκείνος».
Α’ Καθ. Επιστ. Ιωάννη, κεφ. 2, 1-6
Αδελφοί μου,
Η επανάληψη, η υπερβολή και το χρόνιο άκουσμα, φθείρουν πολλές φορές τη συνειδητοποίηση ενός θέματος, γιατί το… καταντούν μια απλώς γκρινιάρικη επανάληψη. Κάτι σαν τις υπαγορεύσεις και απαγορεύσεις στα μικρά παιδιά. Έτσι και το θέμα της μετανοίας και εξομολογήσεως στον χώρο τον εκκλησιαστικό γίνεται πολλές φορές (στις περιόδους των νηστειών) μια ρουτινιάρικη γκρίνια των παπάδων, που αν δεν αποτρέπει, πάντως δεν ζωογονεί την μετάνοια, η οποία ολοκληρώνεται με την εξομολόγηση. Οφείλουμε με ειλικρίνεια να αναγνωρίσουμε και να διδάξουμε, ότι δεν έχει νόημα, αξία και σημασία μια ομολογία αμαρτιών, αν κάτι τέτοιο δεν προϋποθέτει ότι έχουμε αξιολογήσει τις ενέργειές μας ως αμαρτίες, δηλαδή αποτυχίες στη σχέση μας με τον Χριστό. Kαι αφού ο Χριστός είναι η μόνη πραγματική ζωή, κάθε αποτυχία της σχέσης μας με Αυτόν θέτει σε κίνδυνο και τη δική μας πλήρη και αληθινή ζωή .
Μετάνοια είναι η διαρκής-συνεχής αξιολόγηση της ποιότητας των ενεργειών μας. Η αλλαγή των λανθασμένων κριτηρίων μας. Ο Χριστός (έχουν προηγηθεί οι προφήτες και ο άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος) μας προτρέπει σε κάτι τέτοιο, χρησιμοποιώντας το ρήμα στον ενεστώτα: Μετανοείτε. Κάντε το δηλαδή διαρκώς, με μια συνέχεια και συνέπεια, που μόνον οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν! Όχι σαν εποχιακό καθήκον… ασπρίσματος εορταστικού ή επιθεώρησης επαγγελματικο-στρατιωτικής! Ο Χριστός καυτηρίασε τους Φαρισαίους που τους απασχολούσε το… φαίνεσθαι, το «ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καί τῆς παροψίδος» (Ματθ. 23, 25). Εκείνος δίνει σημασία στην ουσία, στο βάθος, να αποχτήσουμε δηλαδή “ιστοσυμβατότητα” με το όλο Σώμα της Εκκλησίας, ώστε να μην είμαστε… ξένο σώμα που ο οργανισμός το αποβάλλει!
Αυτή η πνευματική “ιστοσυμβατότητα” έχει απαραίτητες δύο προϋποθέσεις :
Πρώτον, πρέπει να ξέρει ο ενδιαφερόμενος το σώμα στο οποίο θέλει να ενταχθεί-συσσωματωθεί, να αγαπά δηλαδή την Βασιλεία του Θεού και να την έχει πατρίδα του. Και δεύτερον, με ειλικρίνεια να προσπαθεί για την μεταμόρφωσή του σε… ζώντα ιστό, με τις προϋποθέσεις και τα δεδομένα του οργανισμούτου οποίου θέλει να είναι μέλος.
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, του οποίου παραθέσαμε στην αρχή, από την πρώτη του καθολική επιστολή, ένα εισαγωγικό ουσιώδες τμήμα, επισημαίνει σ’ εμάς τους αμαρτωλούς τον τρόπο πραγματικής “ιστοσυμβατότητας”. Μας λέει ότι: «Βέβαιο κριτήριο πως Τον έχουμε γνωρίσει είναι ότι τηρούμε τις εντολές Του» (του Χριστού)! Η δυσκολία στο θέμα είναι ότι το κακό και η αμαρτία «Έρχονται πάντοτε σφυρίζοντας γλυκά» κι εμείς, αφελείς και γυμνοί, υποκύπτουμε στον συριγμό. Και παρ’ ότι λέμε ότι Τον γνωρίσαμε, δεν τηρούμε τις εντολές Του (αφού υλοποιούμε άλλου προτροπές) και συνεπώς ψευδόμαστε.
Η Βασιλεία του Θεού, μας λέει ο Χριστός, είναι η πατρίδα μας, το σπίτι του Πατέρα μας, το ουσιαστικό λιμάνι της ζωής μας, η ευκταία και ποθητή πραγματικότητα και κατάληξη. Είμαστε δηλαδή σ’ αυτόν τον κόσμο ταξιδιώτες. Ταξιδιώτες που βρίσκονται σε διαδρομή πορείας και κατεύθυνση προς τη Βασιλεία του Θεού. Ο ταξιδιώτης δεν είναι χωρίς πατρίδα…! Αν όμως ξεχάσει την πατρίδα του, τότε δεν είναι ταξιδιώτης, αλλά περιπλανώμενος!!
Πάρα πολλές φορές είμαστε απλώς περιπλανώμενοι! Σε ιδέες, σε τρόπο ζωής, σε πάθη. Όποιο από τα τρία μας συναρπάζει και μας είναι αγαπητό και αποδεκτό, αρκεί να το σκεφτόμαστε, να μας εκφράζει, και να το έχουμε κάνει δικό μας! Το μυαλό μας γίνεται συχνά (ατυχώς) έρμαιο κάθε διανοητικής αγυρτείας. Ο απόστολος μας συμβουλεύει να εξετάζουμε τα πνεύματα «εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστίν». Εμείς, αν δεν έχουμε τα κριτήρια, πώς να εξετάσουμε; Δεν γίνεται όμως να συνεχίζουμε έτσι και να φανταζόμαστε ταυτόχρονα τον εαυτό μας ως χριστιανό.
Η ερώτηση λοιπόν: «Πότε εξομολογήθηκες για τελευταία φορά;» δεν είναι περιέργεια για τη συνέπεια ή μη στα θρησκευτικά καθήκοντα, αλλά αγωνία για το αν είμαστε ταξιδιώτες ή περιπλανώμενοι; Μετάνοια δεν είναι μόνο η αναγνώριση και η απαλλαγή από τις αμαρτίες. Μετάνοια είναι ο καρπός ενός σωστού προσανατολισμού προς την Πατρίδα, της ύπαρξης κριτηρίων και της διάθεσης για κόπο και αυτοέλεγχο.Με την προεργασία αυτή, έρχεται στη συνέχεια η ελευθερία και η απαλλαγή (με την χάρη και το έλεος του Θεού) από τις κατ’ ενέργειαν αμαρτίες. Σ’ αυτή την… ταξιδιωτική διαδρομή μας προς τη βίωση της Βασιλείας του Θεού, τα χρόνια περνούν φέρνοντας την ωριμότητα της προσοικείωσης και “ιστοσυμβατότητας” των δεδομένων των θεϊκών εντολών, τη σύνεση της σταθερότητας στον αγώνα, την ευρύτητα της “θέας” και οδηγούν στον λόγο του ποιητή: «Όσο περνούν τα χρόνια, λιγοστεύει η γη κάτω απ’ τα πόδια σου, μεγαλώνει ο ορίζοντας μπροστά σου».
Η προετοιμασία για τον εορτασμό της Ανάστασης του Χριστού είναι λοιπόν επανεντροχιασμός του εαυτού μας στο ταξίδι προς την πραγμάτωση της Βασιλείας του Θεού. Δηλαδή προσπάθεια να επαναφέρουμε τον εαυτό μας στην καρδιά μας, όπου (κατά τον λόγο του Χριστού) είναι η «πόρτα» της Βασιλείας του Θεού. Η προσφυγή μας στην εξομολόγηση είναι μια κίνηση ειλικρίνειας ώστε να διακρίνουμε κατάματα και να αναγνωρίζουμε με θάρρος όσα λάθη μας αντιλαμβανόμαστε, ώσπου να αποχτήσουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε ολοένα και σε μεγαλύτερο βάθος, γιατί «βαθεῖα καρδία παρά πάντα».
Αυτό το Πάσχα ας είναι η έναρξη αυτής της κοπιώδους προσπάθειας για την επίτευξη… “ιστοσυμβατότητας”, που δεν τελεσφορεί (όπως και σωματικά) χωρίς προσοχή και φάρμακα! Η εξομολόγηση είναι η βοήθεια και η «προμήθεια των αναγκαίων» για το ταξίδι το ισόβιο μέσα και προς την Βασιλεία του Θεού.
Καλό ταξίδι λοιπόν σε όλους μας
π. Θεοδόσιος
ΠΗΓΗ ΙΝΦΟΕΝΟΡΙΑΚΟ