Μέσα στον ετήσιο εορταστικό εκκλησιαστικό κύκλο κατέχει σπουδαία θέση η γιορτή του δεκαπενταυγούστου. Η Κοίμηση της Παναγίας. Το Πάσχα του καλοκαιριού όπως το ονομάζουν κάποιοι…ευσεβείς. Σ όλα τα προσκυνήματα της Παναγίας πλείστοι όσοι άνθρωποι θα πάνε να ανάψουν την λαμπάδα τους. Θεωρείται υποχρέωση απαράβατη το να περάσουν μπροστά από κάποια εικόνα της Παναγίας για το καλό τους. Η Παναγία βεβαίως είναι ΜΙΑ. Οι εικόνες της με τα διάφορα ονόματα είναι τοπικές ευλάβειες, που πλέον (πρέπει να το ομολογήσουμε) συσκοτίζουν την διδασκαλία για το πρόσωπό της, αφού όλο αυτό γίνεται αφορμή για τοπικιστικό πολυμερισμό θαυματολογικών απαιτήσεων.
Εμείς οι Ορθόδοξοι κατηγορούμε τους Καθολικούς για Μαριολατρεία (πράγμα στο οποίο δεν πάμε παραπίσω) και εμάς μας κατηγορούν οι Προτεστάντες ότι έχουμε ξεχάσει το Χριστό και λατρεύουμε την μητέρα Του, πράγμα που ίσως για κάποιους (όχι για την Εκκλησία) να ισχύει.
Ας δούμε όμως τα θέματα αυτά με την ειλικρίνεια της κατά πρόσωπον θεώρησης. Οι χριστιανοί ανέκαθεν αγαπούσαν το πρόσωπο της Παναγίας Μητέρας του Χριστού, που έγινε «γέφυρα» ώστε να ρθει σε μας ο Χριστός και «δάνεισε» την ανθρώπινη φύση στον Χριστό, που ενσαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος όμοιος με μας κατά πάντα.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας απέδωσαν, χωρίς δισταγμό στην Παναγία, τον προσδιορισμό Θεοτόκος αφού ο γεννηθείς Υιός της είναι ο Θεός Ιησούς. Πάντοτε βεβαίως η τιμή της Θεοτόκου Μαρίας ήταν συνυφασμένη και συνδυασμένη με το πρόσωπο του Χριστού. Έστω και αν, καθεαυτήν, είναι πρόσωπο σπουδαίο και μέγιστο, δεν θέλει την τιμή και την αγάπη μας ανεξάρτητα από το πρόσωπο του Χριστού.
Η αξία της Παναγίας προέκυψε από την αμεσότητα ανταπόκρισής της στο κάλεσμα του Θεού (Ιδού η δούλη Κυρίου. Γενηθήτω κατά το ρήμα Σου) που φανέρωσε την απόλυτη πίστη της και την ολοκληρωτική αφοσίωσή της. Ένας δρόμος δύσκολος και ανηφορικός, κατά αναλογίαν της εγωκεντρικής αυταπάτης, που ο καθένας μας κουβαλάει. Η Παναγία δεν είχε καμμία γνώμη για τον εαυτό της και ήταν ελεύθερη από εγωκεντρισμούς και εξ᾿ αυτού «άνετη» στο να ανταποκριθεί. Εμείς «φορτωμένα υποζύγια» μιας πελώριας ιδέας για τον εαυτό μας και «κλειδωμένοι» στο εγωϊστικό κλουβί μας, πώς να πούμε: Ό,τι πείς σύ Κύριε, γενηθήτω το θέλημά Σου; Η ποιότητά μας ακυρώνει την λατρεία, που υποτίθεται πρόσφέρουμε στον Χριστό, αφού το πιο λατρευτό μας θέμα είναι ο εαυτός μας, και οι παρακλήσεις μας προς την Παναγία είναι απαιτήσεις, με ψευδοπνευματικό μανδύα, εξασφαλίσεων από θέματα και κακοτοπιές της ζωής μας.
Η Παναγία είναι δείκτης και μέτρο της λατρείας του Χριστού και υλοποίηση υγιών παρακλήσεων σωτηρίας των πλανωμένων. Δεν υποκαθιστά τον Χριστό. Δεν επιθυμεί υπερβολικές τιμές. Δεν εννοεί τον εαυτό της ανεξαρτήτως του Χριστού. Πάντοτε Αυτόν κρατά στα χέρια της και Αυτόν μας προτείνει προς προσκύνηση και λατρεία.
Οι παλαιότεροι άνθρωποι αγαπούσαν την Παναγία αρκετά συναισθηματικά. Με την στοργή της σχέσης προς την μητέρα. Με την ελπίδα της μητρικής κατανόησης στα λάθη. Με την απαντοχή της κάλυψης από την μητρική αγκαλιά.
Σήμερα που ο εγωκεντρισμός έκανε και αυτά τα τόσο «ιερά» θέματα βιολογικές ρυθμίσεις και η διάλυση των γάμων πάγωσε τις οικογενειακές σχέσεις και κάποιες φορές οι μητέρες έγιναν φέρουσες και παρένθετες, σήμερα, αρκετές φορές ο σύγχρονος άνθρωπος παραπαίει μεταξύ απελπισίας και αλαζονείας. Απελπίζεται από τον εαυτό του όταν «βλέπει» την κακία που κουβαλά και συγχρόνως αλαζονεύεται, από μια αυτονομία, που τελικά είναι γεννήτρια όλων αυτών των κακών.
Η Παναγία έβλεπε με ηρεμία τον εαυτό της (ακόμα και τα λάθη της) και δεν αλαζονευόταν από τη θέση της αλλά αύξανε μέσα της η καλωσύνη της θυσίας, γιατί θεωρούσε, ότι η θέση της αυξάνει τις υποχρεώσεις και όχι τα δικαιώματα.
Ρώτησαν κάποτε οι μαθητές του τον μεγάλο Ισπανό ζωγράφο Βαρθ. Μουρίλλο (1617-1682) ο οποίος ζωγράφιζε με πάρα πολύ όμορφο τρόπο τις εικόνες της Παναγίας: Πώς θα κατορθώσουμε, δάσκαλε, να ζωγραφίζουμε και μείς τήν Παναγία με τόσο όμορφο τρόπο; Και κείνος τους απάντησε: Αν την «ζωγραφίσετε» πρώτα στην καρδιά σας.
Λατρεύουμε λοιπόν τον Χριστό και παρακαλούμε την Παναγία να μας μάθει σωστά την λατρεία του Χριστού. Οι γιορτές της δεν είναι εποχιακά φολκλόρ εκδηλώματα-ευκαιρίες για έκφραση απαιτήσεων εκ μέρους μας. Είναι αφορμές βαθέματος σε μια αγάπη, που γεμίζει την καρδιά ταπείνωση και όχι αλαζονεία, ελπίδα και όχι απελπισία, αρετές και όχι κακία, χαρά και όχι ταραχή.
Οι γιορτές της Παναγίας μαθαίνουν τους Χριστιανούς να αγαπάνε την Παναγία με την καρδιά του Χριστού και να αγαπάνε τον Χριστό με την καρδιά της Παναγίας.
Μακάρι να συμβεί και να αποκτηθεί κάτι τέτοιο απ όλους μας.
π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος
ΠΗΓΗ ΕΝΟRIAKO INFO
